Ton van den Bornrecensies, 23 mei 2014

Film, fotoboek en expositie over Nitzan

How a girl became a boi

Een man met een vrouwelijke kern, een boi. Zo omschrijft Nitzan Krimsky zichzelf. Om hem draaien film, fotoboek en een expositie bij Foam. Filmmaakster Anne Marie Borsboom volgde hem ruim tien jaar van zijn leven. Nitzan is erbij als de expositie start, op 26 juli, en de filmvoorstellingen, een dag later in Eye.  

“Ik ontmoette haar in 2002.” Dat zegt Anne Marie Borsboom, filmmaakster. “Ze was met haar Nederlandse vriendin vanuit Tel Aviv naar Amsterdam gekomen, 19 jaar oud, en ze wilde naar Tokio om daar veel geld te verdienen als hostess in een nachtclub. Ik zag in haar een soort Pippi Langkous, mijn heldin van vroeger. Dapper en sterk. Maar zo dapper en sterk bleek ze uiteindelijk toch niet.”

nitzan1a

“Een maand of drie, vier kreeg ik mailtjes van haar, soms leuk en vaak dramatisch. Ik kreeg toen het idee van een film, het universele verhaal van iemand die haar land vaarwel zegt en op zoek gaat naar een nieuw huis. Vandaar ook de titel van de film, Song of a Wanderer, een Israëlisch liedje over een vogel die zijn nest verlaat en een nieuw nest zoekt.” 

Dat is het verhaal van Nitzan, ‘een tijdbom van tegenstrijdige emoties’, die weg gaat uit Tel Aviv en Israël, maar toch altijd naar dat land blijft trekken. Borsboom verklaart Nitzans rusteloze innerlijke strijd achteraf uit de gedachte dat hij wellicht niet besefte dat hij een jongen wilde zijn. Hij maakte veel nogal onconventionele foto’s van zichzelf, als een soort dagboek waarin hij zijn gevoelens kon teruglezen, verklaart hij.

nitzan2a

Parasieten

“Ik volgde haar in Tokio en Israël en na zes jaar was de film af, Gypsy Jew. Ik had er een open einde aan gemonteerd. Want deze Pippi Langkous leek aan te sturen op een dramatisch einde. Ze haatte haar werk, maar had het geld nodig. Ze worstelde met sex en drugs en kwam steeds dichter bij de afgrond. In de periode dat ik met de film in de editkamer zat – monteren kost snel een half jaar – kreeg ik steeds meer verontrustende mailtjes van Nitzan. Bijvoorbeeld dat ze parasieten voelde in haar hele lijf.”

“Toen begon min of meer haar coming-out als transgender. Ik vond haar altijd wel heel androgyn, een vrouw met een mannelijke kern. Op haar vroegere foto’s heeft ze bijvoorbeeld ook een getekende snor tijdens Israëlische feestdagen. Zij maakte ook veel schetsen van mannen. In Tokio had ik al eens gesuggereerd om met een lesbisch stel te gaan praten waarvan één in transitie wilde, zonder dat Nitzan wist dat dat speelde, maar ze werd furieus toen bleek dat ik het om die reden had voorgesteld. Ik heb het toen maar laten liggen.”

nitzan3

Zoektocht 

“Nu in de nieuwe film, Boi, Song of a Wanderer, heb ik veel materiaal teruggehaald dat ik in Gypsy Jew niet had gebruikt. Dat materiaal komt in een ander licht te staan. Het gaat in de film ook niet over het eindstation, Nitzan als transman, maar over de reis daarnaartoe. Zo’n ontwikkeling, vaak een zoektocht, daar gaat het bij mij altijd om.” 

“Bij Nitzan is die tocht ook het belangrijkste. Ik vond het best moeilijk haar daarin te volgen, als lesbische vrouw. Mijn films gaan altijd over vrouwen, maar het had er niet mee te maken dat een vrouw man wilde worden. Het is eerder dat lesbische stellen soms de vraag krijgen: wie is het mannetje? Hoe moet je je dan verhouden tot zo’n proces? Maar goed, het ging helemaal niet over mij of mijn struggle, maar over Nitzan. Ze gaat uiteindelijk niet all the way: ze is die androgyne persoon gebleven die ik eerder in haar zag en me ook fascineerde. De derde sekse. Dat vond ik fantastisch.”

nitzan4a 

Nitzan omschrijft zichzelf ook als boi. Want hij voelt zich noch man noch vrouw. “Ik zie mezelf vooral als een mannelijk eenheid met een vrouwelijke kern”, zei hij tegen Huffington Post. Liever gebruikt hij helemaal geen definities, maar hij vindt de omschrijving als transpersoon acceptabel. 

‘I look closer to a boy than a man, keeping a lot of the female characteristics, just like a teenage boy, but not a real one. That’s why I call myself a boi’

Expositie 

Borsboom: “Ik wil in de film laten zien dat man-vrouwidentiteit fluïde is, het androgyne grensgebied. Is dat het goede woord? Ik hoop dat de transcommunity er wat aan heeft.” 

De release is tijdens de gaypride, waar dit jaar ook een transpride is. Maar niet alleen de film wordt dan gepresenteerd, Nitzan had ook een ander podium nodig, vond Borsboom. Voor hemzelf als fotograaf. Daarom komt er nu een fotoboek en tot 29 augustus zijn er foto’s te zien in een expositie bij het Amsterdamse fotomuseum Foam.   

Nitzan komt zelf ook naar Nederland. Hij zal erbij zijn op de kick off, 26 juli, in Foam. Als eregast, zegt Borsboom. “Foam was aanvankelijk terughoudend, ze krijgen er ook zoveel verzoeken, maar ze vonden de foto’s heel mooi en het idee van het hele project, aantrekkelijk.” Er zijn 27 juli twee voorstellingen in filmmuseum Eye, in Amsterdam. 

nitzan5

Wedergeboorte 

Voor Nitzan is het allemaal goed uitgepakt, zegt Borsboom. “Zij is door een diep dal gegaan, maar wordt nu geaccepteerd als fotograaf. Toen ik in 2012 in New York filmde, liet ik tekeningen zien van vroeger: al die mannen, was jij dat niet? Dat ontkende ze, het zat dan heel diep in het onderbewuste, dacht ze.” Maar, zegt Borsboom, er is nu sprake van een soort van wedergeboorte.   

De motivatie voor Nitzan voor alle exposure is volgens Borsboom nu ook de hoop dat jonge mensen die zoals hij destijds door een diep dal gaan er uit durven te komen. Dat ze de weg vinden en open gaan. “Ik heb geleerd dat je altijd je hart en instinct moet volgen”, zegt hij tegen Huffington. “Je moet je niet door je angst te laten verlammen. Leven in ontkenning is een soort van innerlijke dood omdat je bewust een deel van jezelf probeert te verstoppen.” 

Borsboom zou willen dat er na de film een soort van events komen. Dat kan bijvoorbeeld op scholen of bij lokale verenigingen, waar de film dan vertoond wordt en misschien Nitzan er nog bij kan zijn. Het zou dan mooi zijn, zegt ze, als de film bijdraagt aan een meer ‘open mind’. “Ik werd er blij van toen met het Eurovisie Songfestival bleek dat we in Europa toch een behoorlijk eind op weg zijn, meer dan ik verwachtte in elk geval.” 

 

Links

Voor uitgave van het fotoboek hoopt Borsboom via crowdfunding aan extra middelen te komen voor de uitgave, zie Huffington Post interviewde Nitzan. En ten slotte is er zijn website, Nitzan Krimsky. Hij werkt nu als fotograaf in New York.